บทความ SPU : Startups ล้มบ้างก็ได้ โดย ผศ.สุพล พรหมมาพันธุ์ อาจารย์คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยศรีปทุม
25
Dec
เมื่อวันพุธที่ 6 ธันวาคม พ.ศ.2560 ที่ผ่านมา คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยศรีปทุม ได้ร่วมกันจัดเสวนาพิเศษ Teck Talk #13 IT SPU ในรายวิชา BUS200, CSC200 และ CSE200 บัณฑิตในอุดมคติ ให้ความรู้กับนักศึกษา หัวข้อ “Startups ล้มบ้างก็ได้” บทเรียนสิ่งที่ต้องเตรียม ก่อนกระโดดเข้าสู่วงการ Startups โดยได้รับเกียรติจากวิทยากรพิเศษ ดร.กวินทร์ อัศวานันท์ Co Founder: Homestyle.com ณ ห้อง Auditorium 1 ชั้น 14 อาคาร 40ปี มหาวิทยาลัยศรีปทุม พอสรุปประมวลความได้ดังต่อไปนี้
ดร.กวินทร์ เล่าว่า เรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนสาธิตปทุมวัน และสอบชิงทุนรัฐบาลได้ไปเรียนต่อด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ (Computer Science) ที่ Stanford University สหรัฐอเมริกา ทั้งปริญญาตรี-โท และเรียนจบปริญญาเอกที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นอาจารย์ร่วมรับผิดชอบวิชาการเป็นผู้ประกอบการธุรกิจ (Entrepreneurship) ทำหน้าที่ในการปลูกฝังและกระตุ้นความคิดการเป็นผู้ประกอบการ อบรมการเขียนแผนธุรกิจเบื้องต้นให้นิสิตระดับชั้นปริญญาตรี เป็นอาจารย์ร่วมรับผิดชอบ วิชาการออกแบบและเขียนโปรแกรมโดยยึดหลัก Object-Oriented Program (OOP) อบรมและบรรยายเนื้อหาวิชา การจัดการและการบริหารองค์กร (Management and Organization) เผยแพร่องค์ความรู้และศาสตร์ของการเป็นนักบริหาร ร่วมก่อตั้งบริษัท Startups เพื่อสร้างระบบ Telemedicine ในประเทศไทย เพื่อให้ข้อมูลสุขภาพที่มีความน่าเชื่อถือ จากแพทย์ผู้เชียวชาญ สื่อไปถึงคนไทยทั่วประเทศได้วางระบบด้านสารสนเทศ ทั้งด้าน software architecture, system security, system scalability เพื่อรองรับการใช้งานด้าน video/audio streaming ร่วมก่อตั้งบริษัท Startups สังคมออนไลน์ (Social Network) เพื่อเชื่อมโยงคนที่มีความสนใจที่คล้ายกันให้รู้จักกันได้รับรางวัลชนะเลิศ จากการแข่งขัน AIS Startups 2013 ซึ่งเป็นการแข่งขันของ Startups ทั่วประเทศ ซึ่งจัดโดย AIS. ได้รับเงินรางวัลจำนวน 800,000 บาท พร้อมกับรับโล่รางวัลเกียรติคุณจาก ฯพณฯ ท่าน อนุดิษฐ์ นาครทัพ รัฐมนตรีจากระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และ นายวิเชียร เมฆตระการ CEO ของบริษัท Advance Info Service (มหาชน) สามารถระดมทุนจำนวน 13,000,000 บาท (400,000 USD) จากนักลงทุน Venture Capitalist จากต่างประเทศ ดังเช่น 500 Startups และ Golden Gate Ventures บริษัท Startups ได้รับการคัดเลือกจากองค์กร e27 ให้เป็น 1 ใน 10 บริษัท Startups ที่น่าสนใจที่สุดในเอเชีย ปี 2013 (คัดเลือกจากกว่า 100 บริษัททั่วภูมิภาค) บริษัทได้รับการติดต่อและซื้อกิจการโดยบริษัทมหาชนจากประเทศออสเตเรีย ในปี พ.ศ. 2556 – 2559 ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้บริหารด้านเทคโนโลยี บริษัท Noonswoon Inc, กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย (https://commerce.cbs.chula.ac.th)
ตอนเรียนปริญญาเอกนั้น อยู่ใกล้กับ Silicon Valley ที่ Silicon Valley นี้ ถูกจุดพลุ หรือจุดประกายโดยบริษัท ฮิวเลต แพ็คการ์ด (HP) ซึ่งได้จัดทำโดยส่วนประกอบของบอร์ด ในเวลาต่อมาจึงเกิดมีบริษัท Intel และ Apple ตามมา ในปี ค.ศ.2004 เป็นการเริ่มต้นของ YouTube และเป็นยักษ์มหาอำนาจ เขาเคยเห็น YouTube ตั้งแต่ยุคแรกเริ่มก่อตั้ง ดร.กวินทร์ ได้ร่วมกับเพื่อนส่วนใหญ่อยู่นิวยอร์ค ซานฟรานซิสโก ฮองกง จัดทำ Noonswoon เขาเคยไปไหวเทพเจ้ามอริศ เทพเจ้าแห่งความรัก และทำ Market Research เกี่ยวกับคนโสด (ASEAN Single) โดยเฉพาะเจาะลงลึกไปถึงเรื่องของประชากรศาสตร์ (Demographic) เกี่ยวกับคนโสด และจัดทำ PowerPoint ไป Present เรื่องที่ให้คนโสดชาย-หญิง ได้มาพบเจอกันทางออนไลน์จนทำให้คนโสดได้แต่งงานกัน จนได้รับรางวัลของ AIS หนุ่มสาวโสดที่ได้มาเจอกัน ถ้าเป็นผู้หญิงส่วนใหญ่จะเป็นหมอที่รักษาเกี่ยวกับเด็ก ถ้าผู้ชายส่วนใหญ่จะเป็นผู้ประกอบการ Startup ตัวนี้ ได้รับเงินอุดหนุน จากสิงคโปร์ และอเมริกาจำนวน 12 ล้านบาท และตอนหลังได้ขายกิจการไปแล้ว การที่มีโอกาสไปเรียนต่างประเทศ เพราะสมองไม่ค่อยดี และต้องทำงาน Working Hard ในการที่จะเริ่มต้นเขียนโปรแกรมนั้น ต้องเห็นปัญหาก่อน ตอนเขียนโปรแกรมไม่ได้คิดถึงเรื่องรายได้ เพราะถ้าเขียนเป็น และตรงกับความต้องการของผู้ใช้รายได้ก็จะตามมาเอง เช่น ตัวอย่างของแอพพลิเคชัน Line ก็ทำรายได้มหาศาล การที่จะทำ Stratup ต้อง Inside out คือ ต้องยกเครื่องออกมาดู เมื่อสมัยก่อนไม่มีคำนี้ แต่ต่อมาเราเคยได้ยินคำว่า Thailand 4.0 โดยนายกรัฐมนตรี คือ พล.อ ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นคนพูด ทำให้ประเทศไทยต้องเร่งพัฒนาเพื่อให้ประชาชนมีรายได้ที่สูงขึ้น อย่างเรื่อง Stratup ของ Fin Tech ก็มีผู้เข้ามาสนับเงินทุนหลายเจ้า เป็นเงินร่วม 3 หมื่นล้านบาท เช่น ธนาคารไทยพาณิชย์ เพราะธนาคารกลัวเงินจะไหลเข้าบริษัทอื่น เงินจะไม่ไหลเข้าธนาคารแล้ว ดังนั้น ธนาคารจึงต้องหันมาสนใจเรื่อง Startup ทางมหาวิทยาลัยศรีปทุม ก็มีนักศึกษาเคยได้รับรางวัลชนะเลิศทางด้าน Startup เช่นกัน เช่น นายโชติวัน หรือคิว
ในส่วนของประเทศจีน บริษัทเทนเซ็นต์ เจ้าของ WeChat มีฟีเจอร์หลายอย่าง เช่น การ Live โชว์คลิปถึงในอนาคตว่า ต่อไปโลกจะเข้าสู่สังคมไร้เงินสด โรงเรียนในประเทศจีน สามารถสั่งซื้ออาหาร โดยให้คอมพิวเตอร์จดจำใบหน้าของผู้ซื้อ และทำการสั่งซื้ออาหาร เมื่อคอมพิวเตอร์จดจำหน้าของผู้ซื้อได้ และลิงค์ไปยังฐานข้อมูลด้วยบัตรประจำตัวประชาชน ก็สามารถสั่งซื้ออาหารที่เรียกว่า Face Recognition ได้
ความจริงเรื่องของ Startups ล้มบ้างก็ได้ ลองมาดูกันว่า Startup คืออะไร คนส่วนใหญ่ที่เป็น Startup จะเป็นคนรุ่นเดียวกับเรา บวกลบไม่เกิน 10 ปี ทำไมต้องเป็นคนรุ่นเรา ทำไมไม่เป็นคนรุ่นคุณธนินทร์ เจียวนนท์ หรือคุณเจริญ ศิริวัฒนภักดี ขอแสดงความยินดีกับทุกคนที่เกิดมาในยุคนี้ เกิดมาในยุดดิจิทัล ไม่เด็กเกินไป หรือไม่อายุมากจนเกินไป คนเกิดในยุคนี้มีโอกาสเป็น Startup และยังมี Startup อีกหลายแห่ง ที่ยังต้องการคนเข้ามาเสริมทัพของพวกเขา เช่น Tarad.com ของคุณภาวุธ เป็นต้น
การเริ่มต้นของ Startup นั้นต้องมาวิเคราะห์ถึงว่า ปัญหาคืออะไร? (What) ตัวอย่างที่ 1 เช่น Grab Taxi เดิมเขาก็มีรถยนต์อยู่แล้ว ไม่ได้เริมต้นจากศูนย์ (0) ปัญหาของรถแท็กซี่คือ แท็กซี่ปฏิเสธไม่รับผู้โดยสาร ปัญหาการโกงมิเตอร์ เป็นต้น จึงทำให้เกิดมี แอพพลิเคชั่น Grab Taxi ขึ้นมา ต่อมาอีกตัวอย่างที่ 2 คือ Golfdigg ก็เป็นแอพพลิเคชั่นสำหรับคนรักการตีกอล์ฟ ซึ่งจะบอกถึงวิธีการตีกอล์ฟว่าจะตีอย่างไร ทีม Golfdigg มีอยู่ด้วยกัน 15 คน และแต่ละคนเขามี Know How อยู่แล้ว และตัวอย่างที่ 3 คือ คิว คิว (Que Q) ก็เป็นอีกแอพพลิเคชั่นหนึ่ง ซึ่งทำให้คนไม่ต้องเสียเวลารอคิวนาน สามารถนำไปเชื่อมโยงกับบาบีคิวพลาซ่าได้ และลิงค์กับโออิชิได้ เป็นลักษณะการทำธุรกิจแบบ B-to-B ส่วน B-to-C คือ การทำธรกิจของ Facebook, IG และ Gmail เป็นต้น การทำธุรกิจ Startup มี 2 รูปแบบ คือ (1). แบบเข็นครกขึ้นภูเขา คือทำได้ยากลำบากมาก เช่น ธุรกิจเกม, ธุรกิจแอลกอฮอร์, ธุรกิจเกี่ยวกับความรัก เพราะบริษัท และมหาวิทยาลัยไม่ค่อยสนับสนุน เพราะอ้างว่า ผิดศีลธรรม (2). ธุรกิจแบบ Commerce (แบบมีลมช่วยพัด) ธุรกิจประเภทนี้ได้แก่ ธุรกิจการท่องเที่ยว หรือ Tourism ในชุมชน ทำให้มีคนอยากเข้ามาศึกษาหาความรู้ และมีธุรกิจด้านการศึกษา (Education), Social Good เป็นธุรกิจที่ทำช่วยเหลือสังคม เช่น มูลนิธิที่ช่วยให้เด็กมีความปลอดภัยในชีวิต เป็นต้น
ดร.กวินทร์ เล่าว่า เรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนสาธิตปทุมวัน และสอบชิงทุนรัฐบาลได้ไปเรียนต่อด้านวิทยาการคอมพิวเตอร์ (Computer Science) ที่ Stanford University สหรัฐอเมริกา ทั้งปริญญาตรี-โท และเรียนจบปริญญาเอกที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นอาจารย์ร่วมรับผิดชอบวิชาการเป็นผู้ประกอบการธุรกิจ (Entrepreneurship) ทำหน้าที่ในการปลูกฝังและกระตุ้นความคิดการเป็นผู้ประกอบการ อบรมการเขียนแผนธุรกิจเบื้องต้นให้นิสิตระดับชั้นปริญญาตรี เป็นอาจารย์ร่วมรับผิดชอบ วิชาการออกแบบและเขียนโปรแกรมโดยยึดหลัก Object-Oriented Program (OOP) อบรมและบรรยายเนื้อหาวิชา การจัดการและการบริหารองค์กร (Management and Organization) เผยแพร่องค์ความรู้และศาสตร์ของการเป็นนักบริหาร ร่วมก่อตั้งบริษัท Startups เพื่อสร้างระบบ Telemedicine ในประเทศไทย เพื่อให้ข้อมูลสุขภาพที่มีความน่าเชื่อถือ จากแพทย์ผู้เชียวชาญ สื่อไปถึงคนไทยทั่วประเทศได้วางระบบด้านสารสนเทศ ทั้งด้าน software architecture, system security, system scalability เพื่อรองรับการใช้งานด้าน video/audio streaming ร่วมก่อตั้งบริษัท Startups สังคมออนไลน์ (Social Network) เพื่อเชื่อมโยงคนที่มีความสนใจที่คล้ายกันให้รู้จักกันได้รับรางวัลชนะเลิศ จากการแข่งขัน AIS Startups 2013 ซึ่งเป็นการแข่งขันของ Startups ทั่วประเทศ ซึ่งจัดโดย AIS. ได้รับเงินรางวัลจำนวน 800,000 บาท พร้อมกับรับโล่รางวัลเกียรติคุณจาก ฯพณฯ ท่าน อนุดิษฐ์ นาครทัพ รัฐมนตรีจากระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และ นายวิเชียร เมฆตระการ CEO ของบริษัท Advance Info Service (มหาชน) สามารถระดมทุนจำนวน 13,000,000 บาท (400,000 USD) จากนักลงทุน Venture Capitalist จากต่างประเทศ ดังเช่น 500 Startups และ Golden Gate Ventures บริษัท Startups ได้รับการคัดเลือกจากองค์กร e27 ให้เป็น 1 ใน 10 บริษัท Startups ที่น่าสนใจที่สุดในเอเชีย ปี 2013 (คัดเลือกจากกว่า 100 บริษัททั่วภูมิภาค) บริษัทได้รับการติดต่อและซื้อกิจการโดยบริษัทมหาชนจากประเทศออสเตเรีย ในปี พ.ศ. 2556 – 2559 ผู้ร่วมก่อตั้งและผู้บริหารด้านเทคโนโลยี บริษัท Noonswoon Inc, กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย (https://commerce.cbs.chula.ac.th)
ตอนเรียนปริญญาเอกนั้น อยู่ใกล้กับ Silicon Valley ที่ Silicon Valley นี้ ถูกจุดพลุ หรือจุดประกายโดยบริษัท ฮิวเลต แพ็คการ์ด (HP) ซึ่งได้จัดทำโดยส่วนประกอบของบอร์ด ในเวลาต่อมาจึงเกิดมีบริษัท Intel และ Apple ตามมา ในปี ค.ศ.2004 เป็นการเริ่มต้นของ YouTube และเป็นยักษ์มหาอำนาจ เขาเคยเห็น YouTube ตั้งแต่ยุคแรกเริ่มก่อตั้ง ดร.กวินทร์ ได้ร่วมกับเพื่อนส่วนใหญ่อยู่นิวยอร์ค ซานฟรานซิสโก ฮองกง จัดทำ Noonswoon เขาเคยไปไหวเทพเจ้ามอริศ เทพเจ้าแห่งความรัก และทำ Market Research เกี่ยวกับคนโสด (ASEAN Single) โดยเฉพาะเจาะลงลึกไปถึงเรื่องของประชากรศาสตร์ (Demographic) เกี่ยวกับคนโสด และจัดทำ PowerPoint ไป Present เรื่องที่ให้คนโสดชาย-หญิง ได้มาพบเจอกันทางออนไลน์จนทำให้คนโสดได้แต่งงานกัน จนได้รับรางวัลของ AIS หนุ่มสาวโสดที่ได้มาเจอกัน ถ้าเป็นผู้หญิงส่วนใหญ่จะเป็นหมอที่รักษาเกี่ยวกับเด็ก ถ้าผู้ชายส่วนใหญ่จะเป็นผู้ประกอบการ Startup ตัวนี้ ได้รับเงินอุดหนุน จากสิงคโปร์ และอเมริกาจำนวน 12 ล้านบาท และตอนหลังได้ขายกิจการไปแล้ว การที่มีโอกาสไปเรียนต่างประเทศ เพราะสมองไม่ค่อยดี และต้องทำงาน Working Hard ในการที่จะเริ่มต้นเขียนโปรแกรมนั้น ต้องเห็นปัญหาก่อน ตอนเขียนโปรแกรมไม่ได้คิดถึงเรื่องรายได้ เพราะถ้าเขียนเป็น และตรงกับความต้องการของผู้ใช้รายได้ก็จะตามมาเอง เช่น ตัวอย่างของแอพพลิเคชัน Line ก็ทำรายได้มหาศาล การที่จะทำ Stratup ต้อง Inside out คือ ต้องยกเครื่องออกมาดู เมื่อสมัยก่อนไม่มีคำนี้ แต่ต่อมาเราเคยได้ยินคำว่า Thailand 4.0 โดยนายกรัฐมนตรี คือ พล.อ ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นคนพูด ทำให้ประเทศไทยต้องเร่งพัฒนาเพื่อให้ประชาชนมีรายได้ที่สูงขึ้น อย่างเรื่อง Stratup ของ Fin Tech ก็มีผู้เข้ามาสนับเงินทุนหลายเจ้า เป็นเงินร่วม 3 หมื่นล้านบาท เช่น ธนาคารไทยพาณิชย์ เพราะธนาคารกลัวเงินจะไหลเข้าบริษัทอื่น เงินจะไม่ไหลเข้าธนาคารแล้ว ดังนั้น ธนาคารจึงต้องหันมาสนใจเรื่อง Startup ทางมหาวิทยาลัยศรีปทุม ก็มีนักศึกษาเคยได้รับรางวัลชนะเลิศทางด้าน Startup เช่นกัน เช่น นายโชติวัน หรือคิว
ในส่วนของประเทศจีน บริษัทเทนเซ็นต์ เจ้าของ WeChat มีฟีเจอร์หลายอย่าง เช่น การ Live โชว์คลิปถึงในอนาคตว่า ต่อไปโลกจะเข้าสู่สังคมไร้เงินสด โรงเรียนในประเทศจีน สามารถสั่งซื้ออาหาร โดยให้คอมพิวเตอร์จดจำใบหน้าของผู้ซื้อ และทำการสั่งซื้ออาหาร เมื่อคอมพิวเตอร์จดจำหน้าของผู้ซื้อได้ และลิงค์ไปยังฐานข้อมูลด้วยบัตรประจำตัวประชาชน ก็สามารถสั่งซื้ออาหารที่เรียกว่า Face Recognition ได้
ความจริงเรื่องของ Startups ล้มบ้างก็ได้ ลองมาดูกันว่า Startup คืออะไร คนส่วนใหญ่ที่เป็น Startup จะเป็นคนรุ่นเดียวกับเรา บวกลบไม่เกิน 10 ปี ทำไมต้องเป็นคนรุ่นเรา ทำไมไม่เป็นคนรุ่นคุณธนินทร์ เจียวนนท์ หรือคุณเจริญ ศิริวัฒนภักดี ขอแสดงความยินดีกับทุกคนที่เกิดมาในยุคนี้ เกิดมาในยุดดิจิทัล ไม่เด็กเกินไป หรือไม่อายุมากจนเกินไป คนเกิดในยุคนี้มีโอกาสเป็น Startup และยังมี Startup อีกหลายแห่ง ที่ยังต้องการคนเข้ามาเสริมทัพของพวกเขา เช่น Tarad.com ของคุณภาวุธ เป็นต้น
การเริ่มต้นของ Startup นั้นต้องมาวิเคราะห์ถึงว่า ปัญหาคืออะไร? (What) ตัวอย่างที่ 1 เช่น Grab Taxi เดิมเขาก็มีรถยนต์อยู่แล้ว ไม่ได้เริมต้นจากศูนย์ (0) ปัญหาของรถแท็กซี่คือ แท็กซี่ปฏิเสธไม่รับผู้โดยสาร ปัญหาการโกงมิเตอร์ เป็นต้น จึงทำให้เกิดมี แอพพลิเคชั่น Grab Taxi ขึ้นมา ต่อมาอีกตัวอย่างที่ 2 คือ Golfdigg ก็เป็นแอพพลิเคชั่นสำหรับคนรักการตีกอล์ฟ ซึ่งจะบอกถึงวิธีการตีกอล์ฟว่าจะตีอย่างไร ทีม Golfdigg มีอยู่ด้วยกัน 15 คน และแต่ละคนเขามี Know How อยู่แล้ว และตัวอย่างที่ 3 คือ คิว คิว (Que Q) ก็เป็นอีกแอพพลิเคชั่นหนึ่ง ซึ่งทำให้คนไม่ต้องเสียเวลารอคิวนาน สามารถนำไปเชื่อมโยงกับบาบีคิวพลาซ่าได้ และลิงค์กับโออิชิได้ เป็นลักษณะการทำธุรกิจแบบ B-to-B ส่วน B-to-C คือ การทำธรกิจของ Facebook, IG และ Gmail เป็นต้น การทำธุรกิจ Startup มี 2 รูปแบบ คือ (1). แบบเข็นครกขึ้นภูเขา คือทำได้ยากลำบากมาก เช่น ธุรกิจเกม, ธุรกิจแอลกอฮอร์, ธุรกิจเกี่ยวกับความรัก เพราะบริษัท และมหาวิทยาลัยไม่ค่อยสนับสนุน เพราะอ้างว่า ผิดศีลธรรม (2). ธุรกิจแบบ Commerce (แบบมีลมช่วยพัด) ธุรกิจประเภทนี้ได้แก่ ธุรกิจการท่องเที่ยว หรือ Tourism ในชุมชน ทำให้มีคนอยากเข้ามาศึกษาหาความรู้ และมีธุรกิจด้านการศึกษา (Education), Social Good เป็นธุรกิจที่ทำช่วยเหลือสังคม เช่น มูลนิธิที่ช่วยให้เด็กมีความปลอดภัยในชีวิต เป็นต้น